આપણી પ્રુથ્વી વિશે જણો

પૃથ્વી

આ લેખ ગ્રહ વિશે છે.અન્ય અન્ય વિભાવના માટે, જુઓ પૃથ્વી (વિભાવના).
Earth

"The Blue Marble" photograph of Earth,
taken from Apollo 17
Designations
અન્ય નામો Terra, Gaia
Orbital characteristics
Epoch J2000.0[note ૧]
Aphelion 152,098,232 km
1.01671388 AU[note ૨]
Perihelion 147,098,290 km
0.98329134 AU[note ૨]
ગૌણ મુખ્ય અક્ષ 149,598,261 km
1.00000261 AU[૧]
ઉત્કેન્દ્રતા 0.01671123[૧]
પરિભ્રમણ સમય 365.256363004 days[૨]
1.000017421 yr
પરિભ્રમણ વેગ 29.78 km/s[૩]
107,200 km/h
વિસંગતતા 357.51716°[૩]
ઢોળાવ 7.155° to Sun's equator
1.57869°[૪] to invariable plane
Longitude of ascending node 348.73936°[૩][note ૩]
Argument of perihelion 114.20783°[૩][note ૪]
ગ્રહો
1 natural (the Moon)

8,300+ artificial (as of 1 માર્ચ 2001)[૫]
Physical characteristics
સરેરાશ ત્રિજ્યા 6,371.0 km[૬]
વિષુવવૃતીય ત્રિજ્યા 6,378.1 km[૭][૮]
ધૃવીય ત્રિજ્યા 6,356.8 km[૯]
સપાટ 0.0033528[૧૦]
પરિઘ 40,075.017 km (equatorial)[૮]
40,007.86 km (meridional)[૧૧][૧૨]
સપાટીનું ક્ષેત્રફળ
510,072,000 km2[૧૩][૧૪][note ૫] 148,940,000 km2 land (29.2 %)

361,132,000 km2 water (70.8 %)
કદ 1.08321×૧૦12 km3[૩]
દળ 5.9736×૧૦24 kg[૩]
સરેરાશ ઘનતા 5.515 g/cm3[૩]
Equatorial surface gravity 9.780327 m/s2[૧૫]
0.99732 g
Escape velocity 11.186 km/s[૩]
Sidereal rotation period 0.99726968 d[૧૬]
23h 56m 4.100s
વિષુવવૃતીય ભ્રમણગતિ ૧,૬૭૪.૪ કિમી/ક (૪૬૫.૧ મી/સે)[૧૭]
ધરીનો વળાંક 23°26'21".4119[૨]
Albedo
0.367 (geometric)[૩]

0.306 (Bond)[૩]
Surface temp. min mean max
Kelvin 184 K[૧૮] 287.2 K[૧૯] 331 K[૨૦]
Celsius −89.2 °C 14 °C 57.8 °C
Atmosphere
Surface pressure 101.325 kPa (MSL)
Composition 78.08% nitrogen (N2)[૩] (dry air)
20.95% oxygen (O2)
0.93% argon
0.038% carbon dioxide
About 1% water vapor (varies with climate)

પૃથ્વી એ સૂર્ય (Sun)થી ત્રીજો ગ્રહ (planet) (ઘોષિત કરવામાં આવ્યો /ɝːθ/ )[૨૧] છે. ઘનતા (density), દળ (mass) અને વ્યાસ (diameter)માં, પૃથ્વી એ સૌરમંડળ (Solar System)માંનો જમીન ધરાવતો સૌથી મોટો ગ્રહ (terrestrial planet) છે. તેને વિશ્વ (World) અને ટેરા નામે પણ સંબોધવામાં આવે છે. [note ૬]

લાખો-કરોડો જાતિઓ (species)[૨૨] અને મનુષ્ય (human)નું રહેઠાણ એવી પૃથ્વી, આખા બ્રહ્માંડ (universe)નો એક માત્ર એવો ગ્રહ છે જયાં જીવન (life) હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. 4.54 અબજ વર્ષો (4.54 billion years) પહેલાં પૃથ્વીની રચના થઈ હતી[૨૩][૨૪][૨૫][૨૬] અને એકાદ અબજ વર્ષ પછી તેની સપાટી પર જીવન પાંગર્યું હતું. ત્યારથી, પૃથ્વીના જીવમંડળ (biosphere)ના કારણે તેના વાયુમંડળ (the atmosphere)માં અને અન્ય અજૈવિક (abiotic) પરિસ્થિતિઓમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર આવ્યો છે; હવામાંના જીવતંત્રો (aerobic organisms)નો વિપુલ પ્રમાણમાં વિકાસ તેમ જ ઓઝોન સ્તર (ozone layer)ની રચનાથી તથા તેની સાથે પૃથ્વીના ચુંબકીય ક્ષેત્ર (Earth's magnetic field)ની અસર સૂર્યના હાનિકારક કિરણોને પૃથ્વીની સપાટી પર પહોંચતા અટકાવે છે, જેના પરિણામે પૃથ્વી પર જીવન સંભવી શકયું છે. [૨૭]આ સમયગાળામાં, પૃથ્વીના ભૌતિક ગુણધમો તેમ જ તેના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઇતિહાસ અને તેની ભ્રમણકક્ષાના કારણે જીવન ટકી શકયું. પૃથ્વી પર બીજાં 1.5 અબજ વર્ષો સુધી જીવન ટકી શકશે, એ પછી સૂર્યની વધતી જતી તેજસ્વીતા, પૃથ્વીના જીવમંડળને વીંધી નાખશે. [૨૮]

પૃથ્વીનું ઉપલી સપાટી (outer surface) વિવિધ કઠોર ભાગોમાં અથવા તો ટેકટોનિક પ્લેટો (tectonic plate)માં વહેંચાયેલી છે. આ ટેકટોનિક પ્લેટો લાખો-કરોડો વર્ષો (many millions of years)થી સપાટી પર આમથી તેમ ધીમે ધીમે ગતિ કરી રહી છે. પૃથ્વીની સપાટીનો 71% ભાગ ખારા પાણી (salt-water)ના સમુદ્ર (ocean)થી રોકાયેલો છે, બાકીનો ભાગ ખંડો (continent), દ્વિપો (island) અને જે અન્ય કોઈ ગ્રહની સપાટી પર જોવા મળ્યું નથી એવા જીવન માટે આવશ્યક એવા પ્રવાહી જળ (water)થી રોકાયેલો છે.[note ૭][note ૮] પ્રમાણમાં ઘન કહેવાય તેવા લાવારસના આવરણ (mantle)થી બનેલું પૃથ્વીનું અંતરાળ સક્રિય હોય છે, પ્રવાહી બાહ્ય ગર્ભ (outer core) લોહચુંબકીય ક્ષેત્ર ઊભું કરે છે અને અંતઃ ગર્ભ (inner core) ઘન લોહ ધાતુઓનું બનેલું હોય છે.

પૃથ્વી બાહ્ય અવકાશ (outer space)માંના સૂર્ય, ચંદ્ર (Moon) તેમ જ અન્ય ગ્રહો સાથે ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ કરે છે. અત્યારે, પૃથ્વી પોતાની ધરી પર ૩૬૫.૨૬ વખત ફરે ત્યારે સૂર્યની આસપાસ એક પરિભ્રમણ પૂરું કરે છે.

આટલા સમયગાળાને તારક વર્ષ (sidereal year) કહેવામાં આવે છે, જે ૩૬૫.૨૬ સૌર દિવસો (solar day) સમાન છે. [note ૯]

પૃથ્વીની ધરી, 23.4ના ખૂણે તેની ભ્રમણકક્ષા